៥ ជនវសភសូត្រ (សម្តែងអំពីជនវសភយក្ស ជាអតីតព្រះបាទពិម្ពិសារ ប្រារព្ធចំពោះព្រះអានន្ទ)
សេចក្តីសង្ខេប
សម័យមួយ ខណៈដែលព្រះមានព្រះភាគ គង់នៅក្នុងដំណាក់ ឥដ្ឋ ក្នុងស្រុកនាទិកគ្រាម ។ ព្រះអានន្ទ ចូលគាល់ក្រាបទូលថា “ការ ដែលព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ព្យាករណ៍គតិ និង អភិសម្បរាយិកភព របស់ពុទ្ធបរិស័ទ អ្នកដែលស្លាប់ទៅហើយ ដូចជាអ្នកស្រុកនាទិកគ្រាម ដែនវជ្ជី និងពុទ្ធបរិស័ទក្នុងដែនដទៃទៀតដោយជុំវិញ (លើកលែងតែ ដែនមគធៈ) ធ្វើឲ្យពុទ្ធបរិស័ទក្នុងដែនទាំងនោះ មានសេចក្តីរីករាយ កើតបីតិ សោមនស្ស ។ ប៉ុន្តែការដែលទ្រង់មិនព្យាករណ៍គតិ និង អភិសម្បរាយិកភព របស់ពុទ្ធបរិស័ទដែនមគធៈ មើលទៅហាក់ដូចជា ដែននេះមិនមានពុទ្ធបរិស័ទសោះឡើយ តែការពិត ដែននេះមានពុទ្ធ បរិស័ទច្រើន ហើយព្រះបាទពិម្ពិសារ ក៏មានសទ្ធាជ្រះថ្លាចំពោះព្រះ រតនត្រ័យដ៏ក្រៃលែងដែរ ហើយជាពិសេសទៅទៀត ដែននេះ ជា ស្ថានទីដែលព្រះអង្គ ទ្រង់បានត្រាស់ដឹងផង បើសិនព្រះអង្គទ្រង់ ព្យាករណ៍គតិ និងអភិសម្បរាយិកភព របស់ពុទ្ធបរិស័ទដែនមគធៈ នឹងធ្វើឲ្យពុទ្ធបរិស័ទចំនួនច្រើនក្នុងដែននេះ កើតសេចក្តីជ្រះថ្លា នឹងទៅ កើតក្នុងសុគតិភពតទៅ ។ ពេលលោកក្រាបទូលចប់ ក៏ក្រាបថ្វាយ បង្គំលាចេញទៅ ។
លុះថ្ងៃព្រឹកឡើង ក្រោយពីព្រះអង្គត្រឡប់អំពីបិណ្ឌបាតក្នុង ស្រុកនាទិកគ្រាមវិញ ទ្រង់ក៏សោយនូវព្រះក្រយាហារ ។ ពេលទ្រង់ សោយស្រេចហើយ ព្រះអង្គក៏ចូលទៅក្នុងដំណាក់ឥដ្ឋ គង់លើ ពុទ្ធាសនៈ រួចតាំងព្រះទ័យ ត្រិះរិះពិចារណា ទើបទ្រង់ជ្រាបគតិ និង អភិសម្បរាយិកភព របស់ពុទ្ធបរិស័ទដែនមគធៈ ដែលស្លាប់ទៅហើយ តាមព្រះទ័យ ដែលទ្រង់ប្រាថ្នា ។
លុះដល់ពេលល្ងាច ព្រះអង្គទ្រង់យាងទៅគង់លើអាសនៈ ត្រង់ ម្លប់ព្រះវិហារ ពេលនោះព្រះអានន្ទ ចូលទៅគាល់ព្រះមានព្រះភាគ បានឃើញព្រះភក្រ្តស្រស់ថ្លា មានអាការៈស្ងប់ ទើបទូលសួរថា បពិត្រ ព្រះអង្គដ៏ចម្រើន ថ្ងៃនេះប្រហែលជាព្រះអង្គទ្រង់សម្រាកក្នុងព្រះវិហារ ដ៏ស្ងប់ឬ? ទើបទ្រង់ត្រាស់រឿង ដែលទ្រង់ជ្រាបឲ្យព្រះអានន្ទស្តាប់ មានខ្លឹមសារសំខាន់ដូចតទៅៈ
ជនវសភយក្ស គឺអតីតព្រះបាទពិម្ពិសារ បានចូលមកគាល់ ព្រះអង្គ ឲ្យទ្រង់ជ្រាបថាៈ
ទ្រង់បានទៅកើតជាយក្ស ឈ្មោះជនវសកយក្ស ក្នុងជាន់ចាតុ- ម្មហារាជ ជាបរិវាររបស់ស្តេចវេស្សវ័ណមហារាជ ជាគម្រប់ ៧ ជាតិ ហើយ ។ ទ្រង់បានសម្រេចសោតាបត្តិផលហើយ ប្រាថ្នានឹងឲ្យសម្រេច សកទាគាមិផលតទៀត ដោយប្រព្រឹត្តធម៌របស់ព្រះអង្គរហូត មិន ដែលលះបង់ឡើយ ចាប់តាំងពីបានជ្រះថ្លា ចំពោះព្រះអង្គលើក ដំបូងមក ។ ការចូលគាល់គ្រានេះ គឺមកដោយហេតុ ២ ប្រការគឺៈ
១-មកដោយសេចក្តីជ្រះថ្លា និង ប្រាថ្នាដើម្បីចូលគាល់ ។
២-មានរឿងដែលនឹងត្រូវក្រាបទូលឲ្យទ្រង់ជ្រាប គឺរឿងការប្រជុំ គ្នារបស់ទេវតាជាន់តាវត្តិង្ស ។
ជនវសភយក្ស ក្រាបទូលរឿងការប្រជុំគ្នា របស់ទេវតាជាន់ តាវត្តិង្ស ក្នុងទេវសភាឈ្មោះសុធម្មាថា មានកិច្ចអង្គប្រជុំមួយនៅ ស្ថានតាវត្តិង្ស ដែលមានសេ្តចសក្កទេវរាជជាប្រធាន ប្រថាប់នៅ ក្នុងកណ្តាលអង្គប្រជុំដែលពន្ធព័ទ្ធដោយទេវតាជាន់តាវត្តិង្ស និងស្តេច ចាតុម្មហារាជ ព្រមដោយបរិស័ទផ្នែកខាងក្រៅទាំង ៤ ទិស ។ ជនវ- សភយក្ស ក៏ចូលរួមជាបរិវាររបស់ស្តេចវេស្សវ័ណមហារាជ ក្នុងទិស ខាងជើងផងដែរ ។ ការប្រជុំគ្នាលើកនេះ ប្រារព្ធឡើងនៅថ្ងៃ ឧបោសថ ១៥ កើត ខែអាសាឍ ដែលជាថ្ងៃចូលវស្សា ។ ក្នុងទីប្រជុំនោះ ពួកទេវតាដែលធ្លាប់ប្រព្រឹត្តព្រហ្មចរិយធម៌ ក្នុងសំណាក់ព្រះមានព្រះ ភាគរុងរឿងជាងពួកទេវតាដទៃ ធ្វើឲ្យស្តេចសក្កទេវរាជ អនុមោទនា ចំពោះទេវតាទាំងនោះ ហើយទ្រង់ពោលសរសើរព្រះរតនត្រ័យ ។
ខណៈដែលពួកទេវតាជាន់តាវត្តិង្ស ប្រជុំគ្នាស្រេចហើយ តែនៅ មិនទាន់ត្រឡប់វិញនៅឡើយ ក៏កើតពន្លឺភ្លឺស្វាងចែងចាំងឡើង សឹង ជាបុព្វនិមិត្តបញ្ជាក់ថា ស្តេចមហាព្រហ្មនឹងចុះមក ពួកទេវតា និង ស្តេចចាតុម្មុហារាជ ទើបនាំគ្នារងចាំគាល់ស្តេចមហាព្រហ្ម ។ មិនយូរ ប៉ុន្មាន សនង្កុមារព្រហ្ម ក៏ប្រាកដឡើង ហើយត្រាស់អនុមោទនា ដែល ពួកទេវតាជាន់តាវត្តិង្ស គោរពជ្រះថ្លាក្នុងព្រះរតនត្រ័យ ។ បន្ទាប់មក ទ្រង់បានពោលសរសើរព្រះរតនត្រ័យឲ្យពួកទេវតា ជាន់តាវត្តិង្ស ស្តាប់ ហើយទ្រង់បានសម្តែងធម៌តាមអ្វីដែលព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ទ្រង់ បង្រៀនមក រួមជា ៤ រឿងគឺៈ
១) រឿងការចម្រើនឥទ្ធិបាទ ៤ ប្រការ ។
២) រឿងវិធិការ ឆក់ឳកាសដើម្បីឲ្យបានសេចក្តីសុខ ៣ វិធី ។
៣) រឿងសតិប្បដ្ឋាន ៤ ប្រការ ។
៤) រឿងបរិវារនៃសមាធិ ៧ ប្រការ ។
រឿងការចម្រើនឥទ្ធិបាទ ៤ ប្រការគឺ
១) ចម្រើនឆន្ទសមាធិ និង បធានសង្ខារ គឺ ចម្រើនសមាធិ ដែលកើតអំពីឆន្ទៈ និងសេចក្តីព្យាយាម ។
២) ចម្រើនវិរិយសមាធិ និង បធានសង្ខារ គឺចម្រើនសមាធិ ដែលកើតអំពីវិរិយៈ ។
៣) ចម្រើនចិត្តសមាធិ និង បធានសង្ខារ គឺការចម្រើនសមាធិ ដែលកើតអំពីចិត្ត និង សេចក្តីព្យាយាម ។
៤) ចម្រើនវិមំសាសមាធិ និង បធានសង្ខារ គឺការចម្រើន សមាធិ ដែលកើតអំពីវិមំសា និង សេចក្តីព្យាយាម ។
ពិធីការឆក់ឳកាសដើម្បីឲ្យបានសម្រេច
សេចក្តីសុខ ៣ ប្រការគឺ
១) បុគ្គល ដែលនៅជាប់ជំពាក់ដោយកាម និងអកុសលធម៌ នៅឡើយ តមក ពួកគេមានឳកាសបានស្តាប់ធម៌ អំពីព្រះអរិយៈប្រកប ដោយយោនិសោមនសិការៈ ហើយនាំយកទៅបដិបត្តិ ធ្វើឲ្យពួកគេ មិនជាប់ជំពាក់ដោយកាម និង អកុសលធម៌ឡើយ ។ បុគ្គលនោះ ទើបបានសម្រេចសេចក្តីសុខ និង សោមនស្សដ៏ក្រៃលែងជាង សុខដទៃ នេះជាវិធីឆក់ឳកាសប្រការទី ១ ។
២) បុគ្គលដែលមានសង្ខារ គឺសភាវៈតាក់តែង កាយ វាចា ចិត្ត គ្រោតគ្រាត មិនស្ងប់ តមក បានស្តាប់ធម៌ អំពីព្រះអរិយៈ ប្រកប ដោយយោនិសោមនសិការៈធ្វើឲ្យពួកគេ មានកាយ វាចា ចិត្ត ស្ងប់ ។ បុគ្គលនោះ ទើបបានទទួលសេចក្តីសុខ និងសោមនស្ស ដ៏ក្រៃលែង នេះជាវិធីឆក់ឳកាសប្រការទី ២ ។
៣) បុគ្គលមិនដឹងច្បាស់តាមសេចក្តីពិតថា នេះជាកុសល នេះជាអកុសល នេះជាវត្ថុមានទោស នេះជាវត្ថុមិនមានទោស នេះជា វត្ថុគួរគោរព នេះជាវត្ថុមិនគួរគោរព នេះជាវត្ថុសៅហ្មង នេះជាវត្ថុ ប្រណីត នេះជាវត្ថុខ្មៅ នេះជាវត្ថុស ជាដើម តមក ពួកគេបាន ស្តាប់ធម៌អំពីព្រះអរិយៈ ប្រកបដោយយោនិសោមនសិការៈ ធ្វើឲ្យដឹង ច្បាស់តាមសេចក្តីពិតក្នុងវត្ថុនោះៗ ពួកគេទើបទទួលសេចក្តីសុខ និង សោមនស្សដ៏ក្រៃលែង នេះជាវិធីឆក់ឳកាសទី ៣ ។
សតិប្បដ្ឋាន ៤ ប្រការគឺៈ
១) ពិចារណាឃើញកាយ ក្នុងកាយខាងក្នុង មានសេចក្តី ព្យាយាម មានសម្បជញ្ញៈ មានសតិ កំចាត់បង់នូវអភិជ្ឈា និង ទោមនស្ស
ក្នុងលោកបាន ធ្វើឲ្យកើតញាណទស្សនៈក្នុងកាយដទៃខាងក្រៅ ។
២) ពិចារណាឃើញវេទនា ក្នុងវេទនាទំាំងឡាយ ខាងក្នុង... ធ្វើឲ្យកើតញាណទស្សនៈក្នុងវេទនាដទៃខាងក្រៅ ។
៣) ពិចារណាឃើញចិត្ត ក្នុងចិត្តខាងក្នុង... ធ្វើឲ្យកើតញាណ ទស្សនៈក្នុងចិត្តដទៃខាងក្រៅ ។
៤) ពិចារណាឃើញធម៌ ក្នុងធម៌ទាំងឡាយ ខាងក្នុង... ធ្វើឲ្យ កើតញាណទស្សនៈក្នុងធម៌ដទៃខាងក្រៅ ។
បរិវារនៃសមាធិ ៧ ប្រការគឺ
១-សម្មាទិដ្ឋិ សេចក្តីយល់ឃើញត្រូវ ។
២-សម្មាសង្កប្បៈ សេចក្តីត្រិះរិះត្រូវ ។
៣-សម្មាវាចា សំដីត្រូវ ។
៤-សម្មាកម្មន្តៈ ការងារត្រូវ ។
៥-សម្មាអាជីវៈ ចិញ្ចឹមជីវិតត្រូវ ។
៦-សម្មាវាយាម ព្យាយាមត្រូវ ។
៧-សម្មាសតិ រព្ញកត្រូវ ។
សភាវៈចិត្តដែលមានអារម្មណ៍តែមួយ សឹងមានអង្គ ៧ ប្រការ នេះ ចោមរោម ហៅថា អរិយសម្មាសមាធិ ។
ក្នុងទីបញ្ចប់ សនង្កុមារព្រហ្ម សរុបថាៈ មានពួកអ្នកស្រុក មគធៈ ដែលមានសេក្តីជ្រះថ្លាមិនកម្រើកញាប់ញ័រក្នុងព្រះពុទ្ធ ព្រះធម៌ ព្រះសង្ឃ ចំនួន ២.៣០០.០០០ នាក់ ដែលធ្វើមរណកាលទៅហើយ ជាព្រះសោតាបន្ន ក៏មាន ជាព្រះសកទាគាមី ក៏មាន ជាព្រះអនាគាមី ក៏មាន ដូចគាថា ថាៈ
“ខ្ញុំខ្លាចអំពើមុសាវាទ ទើបមិនអាចនឹងរាប់ជន ទាំងអម្បាល នោះដូច្នេះថា ក្នុងចំនួននោះ ពួកជនក្រៅនេះ (ព្រះអនាគាមី) ជាអ្នកមានចំណែកបុណ្យនោះ ឬទេ ” ។
ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់សរុបឲ្យព្រះអានន្ទស្តាប់ថា រឿងគតិ និង អភិសម្បរាយិកភព របស់ពុទ្ធបរិស័ទដែនមគធៈនេះ ព្រះអង្គទ្រង់ ជ្រាបដោយព្រះអង្គឯងផង ដោយយក្សឈ្មោះជនវសភ ក្រាបទូល ផង ៕
ចំណុចគួរសង្កេត
តាមការដែលបង្ហាញមក នឹងឃើញបានថា រឿងរ៉ាវក្នុងព្រះ សូត្រនេះ ក្រៅអំពីរឿងដែលសម្តែងអំពីញាណរបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ហើយ ក៏នៅមានរឿងទេវកថា (Myth) ចូលមកទាក់ទងផងដែរ តែបើពិចារណាឲ្យច្បាស់ នឹងឃើញថា ផ្សេងពីទេវកថារបស់សាសនា ដទៃ ។ សូមពិចារណាមើលថា ទេវតាក្តី ទេពក្តី ព្រហ្មក្តី មហាព្រហ្មក្តី ដែលមានសេចក្តីជ្រះថ្លាក្នុងព្រះរតនត្រៃ ទើបយើងហៅថា ទេវកថា បែបព្រះពុទ្ធសាសនា ។
រឿងដែល ជនវសភយក្ស មកក្រាបទូលព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធនោះ មានចំណុចគួរសិក្សា ៣ ប្រការគឺៈ
១ រឿងប្រពៃណី នៃការអង្គុយក្នុងសាលាសុធម្មាទេវសភា ដោយរូបបែបផ្សេងៗ មានប្រាកដក្នុងព្រះសូត្រជាច្រើន ក្នុងទីឃនិ- កាយ មានក្នុងមហាគោវិន្ទសូត្រមួយទៀត ។
២ រឿងដែលជាហេតុឲ្យមានការប្រជុំ និង ថ្ងៃប្រជុំក្នុងព្រះ សូត្រ ទាំង ២ របស់និកាយនេះ សុទ្ធតែជារឿងរបស់ព្រះពុទ្ធសាសនា ។ ក្នុងព្រះសូត្រនេះ ទេវតាប្រជុំគ្នា ក្នុងថ្ងៃចូលវស្សា ឯក្នុងមហាគោវិន្ទ សូត្រ ទេវតាប្រជុំគ្នា ក្នុងថ្ងៃបវារណា (ថ្ងៃចេញវស្សា) ។ ក្រោយពីប្រជុំ ពិចារណាគ្នាហើយ ក៏ប្រគល់ឲ្យស្តេចចាតុម្មហារាជ ទៅគោរពបដិបត្តិ គឺ ទៅជួយរក្សាពួកភិក្ខុ ដែលចាំវស្សាក្នុងទីផ្សេងៗ ។
៣ ពាក្យថា សនង្កុមារព្រហ្ម ប្រែថា ក្មេងបុរាណ គឺជា ក្មេងដែលចងផ្នួងសក់ជាប់ជានិច្ច ។ ក្នុងសាសនាហិណ្ឌូ ក៏មានឳរស គឺបុត្ររបស់ព្រហ្ម ៣ អង្គ ដែលជាក្មេងបុរាណគឺ (១) សនតកុមារ ព្រហ្ម (២) សនកកុមារព្រហ្ម (៣) សនាតមកុមារព្រហ្ម ។ តាមរូប ស័ព្ទ សនតកុមារព្រហ្ម និង សនង្កុមារព្រហ្ម គួរតែជាអង្គតែមួយ តែដែលប្រាកដក្នុងទីឃនិកាយនេះ ៣ កន្លែងគឺ ក្នុងព្រះសូត្រនេះក្នុង មហាគោវិន្ទសូត្រ និង មហាសមយសូត្រ សនង្កុមារព្រហ្ម ជាពុទ្ធបុត្រ គឺគោរពព្រះពុទ្ធជាម្ចាស់ ហើយមានខ ឬក៏ចំណុចប្រាកដ ក្នុងនិកាយផ្សេងៗថា គាថាតទៅនេះ ជាគាថាសនង្កុមារព្រហ្ម ដែល ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ក៏ទ្រង់អះអាងថា ជាគាថារបស់សនង្កុមារព្រហ្មដែរ ដែលមានចារិកទុកក្នុងអម្ពដ្ឋសូត្រ នៃគម្ពីទីឃនិកាយ សីលក្ខន្ធវគ្គ ព្រះត្រៃបិដកលេខ ១៤ គឺៈ
ខត្តិយោ សេដ្ឋោ ជនេតស្មឹ យេ គោត្តបដិសារិនោ
វិជ្ជាចរណសម្បន្នោ សោ សេដ្ឋោ ទេវមានុសេ ។
“ក្នុងពួកជន ដែលប្រកាន់ជាតិត្រកូលជាធំ ក្សត្រចាត់ថា ប្រសើរបំផុត ចំណែកអ្នកដែលប្រកបព្រមដោយវិជ្ជា និង ចរណៈ ចាត់ ថាជាអ្នកប្រសើរបំផុតក្នុងពួកទេវតានិងមនុស្សទាំងឡាយ ”។អដ្ឋកថា សំយុត្តនិកាយ អធិប្បាយទុកថា ពេលកើតជាមនុស្ស សនង្កុមារព្រហ្ម បានបំពេញឈានតាំងពីក្មេង ដោយទុកសក់ចង កំប៉ោយ ដោយអំណាចនៃឈាននោះ ទើបបានទៅកើតក្នុងព្រហ្មលោក មានសក់ចងកំប៉ោយរហូតមក ទើបមានឈ្មោះថាសនង្កុមារព្រហ្ម។
ខ្លឹមសារដែលគួរសិក្សា សារៈសំខាន់ដែលគួរសិក្សាដោយលំអិតគឺៈ
១) វិភាគរឿងព្រះសព្វញ្ញុតញ្ញាណ ជាមួយ គតិ និងអភិ- សម្បរាយិកភព របស់ពុទ្ធសាសនិក ដែលធ្វើមរណកាលទៅហើយ ។
២) សិក្សារឿងព្រះបាទពិម្ពិសារ និង ជនវសភយក្ស ។
៣) សិក្សាប្រៀបធៀប រឿងការប្រជុំរបស់ពួកទេវតាជាន់ តាវត្តិង្សក្នុងព្រះសូត្រនេះ ដែលនឹងប្រាកដក្នុងមហាគោវិន្ទសូត្រ ។
៤) សិក្សារឿងសនង្កុមារព្រហ្ម ។
៥) វិភាគពុទ្ធធម៌ ដែលសនង្កុមារព្រហ្មសម្តែង ។
៦) វិភាគរឿងទេវតា ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ។
“ចប់ជនវសភសូត្រ”
d®d
0 comments:
Post a Comment